راهنمای کامل گرایش بیومکانیک | از کارشناسی تا دکتری + معرفی دانشگاه‌ها و کنکورهای ارشد و دکتری آن
بیومکانیک یکی از گرایش‌های مهم و تخصصی مهندسی پزشکی است که با استفاده از اصول و مفاهیم مهندسی مکانیک، به تحلیل و بهبود سیستم‌های زیستی و پزشکی می‌پردازد. هدف اصلی این گرایش، بررسی عملکرد مکانیکی بدن انسان و ابزارهای پزشکی برای بهبود تشخیص، درمان و طراحی تجهیزات پزشکی دقیق‌تر و کارآمدتر است.
مهندسی پزشکی به‌عنوان یک رشته چندتخصصی یا بین‌رشته‌ای، تلاش می‌کند تا علم پزشکی را با استفاده از دانش‌های مهندسی اصلی و بنیادی مانند مهندسی برق، مکانیک، مواد و متالورژی بهینه و کارآمدتر کند. فارغ‌التحصیلان بیومکانیک می‌توانند در زمینه‌های مختلفی مانند طراحی تجهیزات پزشکی، آزمایشگاه‌های تحقیقاتی، صنایع ورزشی و توانبخشی مشغول به کار شوند.
دانشجویان مقطع کارشناسی مهندسی پزشکی پس از گذراندن دروس پایه مهندسی و دروس اصلی این رشته، با توجه به گرایش انتخابی خود، به مطالعه دروس تخصصی می‌پردازند. گرایش‌های اصلی در این رشته شامل:
- بیوالکتریک (مرتبط با مهندسی برق)
- بیومکانیک (مرتبط با مهندسی مکانیک)
- بیومتریال (مرتبط با مهندسی مواد و متالورژی)
بیومکانیک: پلی میان مهندسی مکانیک و علوم پزشکی و زیستی
بیومکانیک به دلیل ارتباط قوی و استفاده گسترده از مفاهیم مهندسی مکانیک، به‌عنوان یکی از گرایش‌های مشترک بین این دو رشته شناخته می‌شود. به همین دلیل، دانشجویان کارشناسی مهندسی مکانیک نیز می‌توانند در مقاطع تحصیلات تکمیلی (کارشناسی ارشد و دکتری) وارد گرایش بیومکانیک شوند.
با این حال، طبق ساختار تحصیلات عالی در کشور، افرادی که از رشته‌های پایه و مادر، مانند مهندسی برق، مکانیک یا مواد و متالورژی وارد گرایش‌های مختلف مهندسی پزشکی می‌شوند، در مقاطع بالاتر عنوان رشته پایه خود را نخواهند داشت و تمامی گرایش‌ها تحت عنوان “مهندسی پزشکی” تعریف می‌شوند.
📚 دانشگاه‌های دولتی ارائه‌دهنده مهندسی پزشکی در مقطع کارشناسی:
در ادامه، فهرستی از دانشگاه‌های دولتی که رشته مهندسی پزشکی را در مقطع کارشناسی ارائه می‌دهند آورده شده است.
- دانشگاه صنعتی امیرکبیر (پلی‌تکنیک تهران)
- دانشگاه علم و صنعت ایران (تنها برای پذیرفته‌شدگان کارشناسی‌ارشد پیوسته گرایش بیوالکتریک)
- دانشگاه شهید بهشتی تهران
- دانشگاه شاهد تهران
- دانشگاه سمنان
- دانشگاه اصفهان
- دانشگاه تبریز
- دانشگاه صنعتی تبریز (سهند تبریز)
- دانشگاه صنعتی همدان
- دانشگاه صنعتی شاهرود
- دانشگاه بیرجند
- دانشگاه نیشابور
- دانشگاه میبد یزد
🔔 توجه: این فهرست صرفاً برای معرفی دانشگاه‌ها است و ممکن است برخی از این دانشگاه‌ها همه‌ی گرایش‌های مهندسی پزشکی (بیوالکتریک، بیومکانیک و بیومتریال) را نداشته باشند. برای اطلاع دقیق از گرایش‌های ارائه‌شده و شرایط پذیرش، توصیه می‌شود با دانشگاه مورد نظر تماس حاصل فرمایید.
ادامه تحصیل در مقاطع تحصیلات تکمیلی مهندسی پزشکی
مقطع کارشناسی ارشد:
برای ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد مهندسی پزشکی به‌صورت ناپیوسته، داوطلبان باید با توجه به گرایش مورد نظر خود، در آزمون کارشناسی ارشد رشته مهندسی پایه مرتبط با آن گرایش شرکت کنند.
به عنوان نمونه، برای گرایش بیومکانیک، داوطلبان باید در کنکور کارشناسی ارشد مهندسی مکانیک ثبت‌نام کنند؛ و یا برای گرایش بیومتریال، داوطلبان باید در کنکور کارشناسی ارشد مهندسی مواد و متالورژی شرکت کنند.
مقطع دکتری:
برخلاف مقطع کارشناسی ارشد، در مقطع دکتری مهندسی پزشکی همه داوطلبان رشته مهندسی پزشکی یک کد رشته امتحانی یکسان دارند و در یک آزمون مشترک شرکت می‌کنند.
به غیر از سوالات مربوط به زبان انگلیسی عمومی و استعداد تحصیلی که با دیگر رشته‌های گروه آزمایشی فنی و مهندسی مشترک است، این آزمون شامل دفترچه‌ای با سؤالات تخصصی برای هر سه گرایش مهندسی پزشکی است که داوطلبان بر اساس گرایش خود باید فقط به بخش مربوطه پاسخ دهند:
۱۵ سؤال اول مربوط به درس‌های تخصصی مشترک:
ریاضیات عمومی ۱ و ۲
معادلات دیفرانسیل
سپس برای هر گرایش، ۳۰ سؤال تخصصی در نظر گرفته شده است:
✅ گرایش بیوالکتریک (کد ترکیب ۱)
۲۰ سؤال: مقدمه‌ای بر مهندسی پزشکی
۱۰ سؤال: پردازش سیگنال‌های زیستی – کنترل سیستم‌های عصبی عضلانی
✅ گرایش بیومکانیک (کد ترکیب ۲)
۳۰ سؤال: مبانی بیومکانیک – مکانیک محیط‌های پیوسته
✅ گرایش بیومتریال (کد ترکیب ۳)
۳۰ سؤال: زیست‌سازگاری – سرامیک‌ها، فلزات و کاربرد آن‌ها در مهندسی پزشکی – پلیمرها کامپوزیت‌ها و کاربرد آن‌ها در مهندسی پزشکی
نکته مهم این است که برای شرکت در آزمون دکتری مهندسی پزشکی (در تمامی گرایش‌ها)، نیازی به داشتن مدرک کارشناسی ارشد دقیقاً مرتبط نیست. مطابق با اعلام سازمان سنجش آموزش کشور، تمامی فارغ‌التحصیلان مقطع کارشناسی ارشد در رشته‌های مختلف از دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی می‌توانند در این آزمون شرکت کنند.
در این آزمون، دروس تخصصی گرایش بیومکانیک دارای ضریب ۴ و دروس عمومی (زبان انگلیسی عمومی و استعداد تحصیلی) دارای ضریب ۱ هستند.
📢 لازم به ذکر است: شرایط و ضوابط آزمون‌های کارشناسی ارشد و دکتری ممکن است به مرور زمان تغییر کنند؛ لذا برای اطلاعات دقیق و به‌روز، به اطلاعیه‌های رسمی و دفترچه‌های منتشر شده توسط سازمان سنجش آموزش کشور مراجعه کنید.
📚 دانشگاه‌های دولتی ارائه‌دهنده مهندسی پزشکی گرایش بیومکانیک در مقطع کارشناسی ارشد براساس دفترچه انتخاب رشته سال 1403 (کد ضریب 4 از رشته مهندسی مکانیک):
- دانشگاه تهران
- دانشگاه صنعتی امیرکبیر (پلی‌تکنیک تهران)
- دانشگاه علم و صنعت ایران
- دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی
- دانشگاه تربیت مدرس
- دانشگاه اصفهان
- دانشگاه تبریز
- دانشگاه صنعتی تبریز (سهند تبریز)
- دانشگاه حکیم سبزواری – سبزوار
- دانشگاه میبد یزد
📚 دانشگاه‌های دولتی ارائه‌دهنده مهندسی پزشکی گرایش بیومکانیک در مقطع دکتری براساس دفترچه انتخاب رشته سال 1403 (کد ترکیب 2 از رشته مهندسی پزشکی):
- دانشگاه تهران
- دانشگاه صنعتی امیرکبیر (پلی‌تکنیک تهران)
- دانشگاه اصفهان
- دانشگاه صنعتی تبریز (سهند تبریز)
✅ قبولی در کنکور کارشناسی ارشد مهندسی پزشکی – گرایش بیومکانیک
برای قبولی در کنکور کارشناسی ارشد مهندسی پزشکی گرایش بیومکانیک، داوطلبان باید در آزمون کارشناسی ارشد مهندسی مکانیک شرکت کنند. در این آزمون، تسلط بر دروس مختلفی که به هشت باکس اصلی تقسیم شده‌اند، ضروری است.
📚 دروس مورد نیاز برای آمادگی کنکور ارشد بیومکانیک:
- زبان عمومی و تخصصی انگلیسی (ضریب ۳)
- باکس ریاضیات (ضریب ۴)
- ریاضی ۱ و ۲
- معادلات دیفرانسیل
- ریاضی مهندسی
- باکس حرارت و سیالات یا تبدیل انرژی (ضریب ۳)
- ترمودینامیک
- مکانیک سیالات
- انتقال حرارت
- باکس جامدات (ضریب ۴)
- استاتیک
- مقاومت مصالح
- طراحی اجزاء
- باکس دینامیک، کنترل و ارتعاشات (ضریب ۳)
- دینامیک
- دینامیک ماشین
- ارتعاشات
- کنترل اتوماتیک
- باکس ساخت و تولید (ضریب ۳)
- ماشین ابزار
- علم مواد
- قالب پرس
- تولیدات مخصوص
- هیدرولیک و نیوماتیک
- باکس بیومکانیک ۱ و ۲ (ضریب ۳)
- بیومکانیک ۱ (بیومکانیک اسکلتی-عضلانی)
- بیومکانیک ۲ (بیومکانیک سیالات زیستی)
- کینزیولوژی (حرکت‌شناسی عضلات و بدن)
- بیومکانیک استخوان و صدمات استخوانی
- باکس دروس پایه پزشکی (ضریب ۳)
- آناتومی
- فیزیولوژی
- فیزیک پزشکی
📢 نکات مهم برای انتخاب دروس:
- ✅ داوطلبان باید از بین مجموعه باکس‌های ۵ و ۶ و مجموعه باکس‌های ۷ و ۸ تنها یکی را انتخاب کرده و به سؤالات آن پاسخ دهند؛ در نتیجه توصیه می‌شود:
- داوطلبان کارشناسی مهندسی پزشکی بیشتر بر باکس‌های ۷ و ۸ (بیومکانیک و دروس پایه پزشکی) تمرکز کنند و
- داوطلبان کارشناسی مهندسی مکانیک بهتر است به باکس‌های ۵ و ۶ (دینامیک، کنترل، ارتعاشات و ساخت و تولید) پاسخ دهند.
- ✅ باکس جامدات به دلیل ضریب بالا (ضریب ۴) و همچنین به‌عنوان مهم‌ترین و پایه‌ای‌ترین دروس مهندسی مکانیک، تأثیر قابل توجهی در رتبه نهایی دارد.
- ✅ برخلاف بسیاری از گرایش‌های دیگر که ضریب زبان انگلیسی ۱ یا ۲ است، در گرایش بیومکانیک ضریب ۳ دارد. توجه شود که مطالعه زبان تخصصی باید متمرکز بر اصطلاحات و مباحث مهندسی مکانیک باشد، نه مهندسی پزشکی زیرا زبان تخصصی مهندسی پزشکی مورد ارزیابی قرار نمی‌گیرد.
برای مشاوره و ثبت نام کلاسها و جزوات به ما پیام دهید.
دیدگاهتان را بنویسید